کد مطلب:45166 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:499

گنجینه پرسمان » سياست و حكومت

چرا در اسلام روي مساله «انتخاب اصلح» تاكيد فراواني شده است؟

در اسلام روي مسأله « انتخاب اصلح» تأكيد فراوان شده است و درحقيقت اين اصل در اسلام يكي از اصوليترين شرايط براي انتخاب عاملان و كارگزاران است و طبق همين اصل امام و حاكم اسلامي موظف است در انتخاب افراد در همهجا اصل لياقت و آگاهي و اولويتها را دقيقا مراعات كند. چنانكه در تاريخ پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله و سلم آمده است كه او از ميان تمام مسلمانان جوان بيست و يكسالهأي را به نام «عتاب بن اسيد» براي فرمانداري «مكه» برگزيد و فرماني به نام وي صادر كرد و چون انتخاب اين جوان با توجه به كمي سن و سال و تجربيات او در ميان اصحاب و ياران سئوالانگيز بود و كمتر موردي در گزيشنهاي پيامبر(ص) شبيه آن پيدا ميشد كه براي مركز بسيار حساس همچون مكه فرد بسيار جواني را انتخاب كند، با يك جمله به تمام سئوالاتي كه در اذهان مطرح بود، پاسخ داد، رو به سوي عتاب كرده فرمود:
«يا عتاب تدري علي من استعملتك؟ علي اهل الله عزوجل ولو اعلم لهم خيراً منك استعملته عليهم». ] أي عتاب آيا ميداني تو را براي چه به اين مقام برگزيدم؟ و بر كدام قوم فرمانروا كردم؟ تو را فرماندار «اهل الله» عزوجل (اهل حرم خدا و ساكنان مكه) نمودم، و اگر در ميان مسلمانان كسي را براي اين مقام « شايستهتر» از تو مييافتم، اين كار را به او ميسپردم [! (اسدالغابه/ 3 /358 ).
باز در همين باره پيامبر اكرم(ص) بهصورت يك دستور كلي فرمود:
«من ولي من امر المسلمين شيئاً فولي رجلاً و هو يجد من هو اصلح للمسلمين منه فقد خان الله و رسوله».(سياست الشرعيه/ 6 ).
]كسي كه چيزي از امور مسلمين را برعهده گيرد سپس فردي را عهده دار كار مهمي كند و درحالي كه فردي اصلح از او را مييابد، خيانت به خدا و رسول او كرده است [.
و در حديث ديگر آمده است: «من قلد رجلاً عملاً علي عصابه وهو يجد في تلك العصابه ارضي منه فقد خان الله و خان رسوله و خان المومنين».(سياست الشرعيه/7 ).
]كسي كه كار گروهي را برعهده كسي بگذارد، كه در ميان آن گروه فردي از او شايسته تر پيدا ميشود، خيانت بهخدا و رسول خدا و مؤمنين كرده است [.
باز در همين زمينه از پيامبر اكرم(ص) نقل شده است كه فرمود:
«من استعمل عاملاً عن المسلمين وهو يعلم ان فيهم من هو اولي بذلك منه و اعلم بكتاب الله وسنه نبيه فقد خان الله و رسوله و جميع المسلمين».
]هركس از ميان مسلمانان فرمانداري را برگزيند درحالي كه ميداند ديگري نسبت به او اولويت دارد و به قرآن و سنت آگاهتر است خيانت به خدا ورسول او و جميع مسلمانان كرده است [ . (سنن بيهقي/10/11).
بنابراين اصل اساسي در تقسيم پستها در حكومت اسلامي، همان اصل (انتخاب اصلح) گزينش شايستهترين افراد است وانحراف از اين خط خيانت به خدا و پيامبر وهم جامعه اسلامي است.
عجيب است كه در حديثي از رسول خدا(ص) يكي از نشانه هاي قيام قيامت و نابودي جامعه بشريت «سپردن كارها به نااهل» شمرده شده است پيامبر اكرم(ص) ميفرمايد: « اذا ضيعت الامانه انتظر الساعه قيل يا رسول الله و ما اضاعتها؟ قال : اذا وُسِد الأمر الي غير اهله فانتظر الساعه».
] هنگامي كه امانت ضايع گردد، منتظر پايان جهان باش !
عرض كردند: اي رسول خدا منظور از ضايع كردن امانت چيست؟
فرمود: هنگامي كه كارها بهدست غير اهلش سپرده شود، منتظر پايان جهان باش.] (السياسه الشرعيه/11).
تعبير به «پايان يافتن جهان» در اين روايت امروز براي ما بيشتر قابل درك است زيرا ميدانيم كه اگر ناصالحان بر سياست دنياي امروز حاكم شوند و كارها به دست نااهل افتد ممكن است در يك جنگ خانمانسوز بساط تمدن و حتي نسل انسان از روي زمين برچيده شود.! به راستي اين حديث،پشت انسان را ميلرزاند و به همگان هشدار ميدهد كه در انتخاب افراد لياقت و كارداني و اولويتها را دقيقاً مراعات كنند.

---

مباني حكومت اسلامي
آية الله جعفر سبحاني